Cần phải làm gì khi gây thiệt hại mà không đủ khả năng bồi thường?

Cần phải làm gì khi gây thiệt hại mà không đủ khả năng bồi thường? là một nỗi băn khoăn của rất nhiều người khi vô tình hay cố ý gây ra thiệt hại cho người khác mà không đủ khả năng kinh tế để chịu trách nhiệm. Cùng Luật sư dân sự nghiên cứu các quy định của pháp luật về vấn đề bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng và tìm ra câu trả lời cho câu hỏi trên trong bài viết dưới đây nhé.

Cần phải làm gì khi gây thiệt hại mà không đủ khả năng bồi thường?

Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại

Theo quy định tại Điều 584 Bộ Luật dân sự 2015 (BLDS 2015), người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường. Như vậy, căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại bao gồm:

Có thiệt hại xảy ra

“Có thiệt hại xảy ra” là yếu tố đầu tiên cấu thành trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Bởi lẽ, mục đích của việc áp dụng trách nhiệm này là nhằm bù đắp tổn thất cho người bị thiệt hại, do đó không có thiệt hại thì sẽ không đặt ra vấn đề bồi thường.

• Thiệt hại về tài sản là sự mất mát hoặc giảm sút về một lợi ích vật chất được pháp luật bảo vệ, biểu hiện cụ thể là mất tài sản, giảm sút tài sản, những chi phí để ngăn chặn, hạn chế, sửa chữa thay thế, những lợi ích gắn liền với việc sử dụng, khai thác công dụng của tài sản.
• Thiệt hại về tinh thần được hiểu là do tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự, uy tín bị xâm phạm mà người bị thiệt hại phải chịu đau thương, buồn phiền, mất mát về tình cảm, giảm sút hoặc mất uy tín, danh dự,..

>> Xem thêm: Xác định mức bồi thường thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm

Có hành vi trái pháp luật

Hành vi trái pháp luật có thể là hành vi vi phạm pháp luật hình sự, hành chính, dân sự hoặc có thể cả những hành vi vi phạm đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, vi phạm các quy tắc sinh hoạt trong cộng đồng dân sư.

Hành vi gây thiệt hại thông thường thể hiện dưới dạng hành động. Chủ thể đã thực hiện hành vi mà đáng ra không được thực hiện các hành vi đó.

Hành vi gây thiệt hại có thể là hành vi hợp pháp nếu người thực hiện hành vi theo nghĩa vụ mà pháp luật hoặc nghề nghiệp buộc họ phải thực hiện các hành vi đó.

Mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại xảy ra và hành vi trái pháp luật

Thiệt hại xảy ra phải là kết quả của hành vi trái pháp luật và ngược lại. Căn cứ này được quy định tại Điều 584 BLDS 2015, theo đó “Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường”.

Việc xác định mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại xảy ra trong nhiều trường hợp rất khó khăn. Do đó, cần phải xem xét, phân tích, đánh giá tất cả các sự kiện liên quan một cách thận trọng, khách quan và toàn diện.

Yếu tố lỗi trong trách nhiệm dân sự

Trong trách nhiệm dân sự do gây thiệt hại, vấn đề hình thức lỗi, mức độ lỗi ảnh hưởng ít đến việc xác định trách nhiệm. Thậm chí người gây ra thiệt hại phải bồi thường cả trong trường hợp không có lỗi (Khoản 3 Điều 601 quy định về BTTH do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; Điều 602 BTTH do làm ô nhiễm môi trường).

Yếu tố lỗi trong trách nhiệm dân sự

>> Xem thêm: Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra

• Lỗi cố ý

Lỗi cố ý là trường hợp một người nhận thức rõ hành vi của mình sẽ gây thiệt hại cho người khác mà vẫn thực hiện và mong muốn hoặc tuy không mong muốn nhưng để mặc cho thiệt hại xảy ra.

• Lỗi vô ý

Lỗi vô ý là trường hợp một người không thấy trước hành vi của mình có khả năng gây thiệt hại, mặc dù phải biết hoặc có thể biết trước thiệt hại sẽ xảy ra hoặc thấy trước hành vi của mình có khả năng gây thiệt hại nhưng cho rằng thiệt hại sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn chặn được.

Nguyên tắc bồi thường thiệt hại

Nguyên tắc bồi thường thiệt hại được quy định tại Điều 585 BLDS 2015:

• Thiệt hại thực tế phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời.
• Người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường nếu không có lỗi hoặc có lỗi vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình.

Thiệt hại thực tế phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời

• Khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế thì bên bị thiệt hại hoặc bên gây thiệt hại có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác thay đổi mức bồi thường.
• Khi bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra.
• Bên có quyền, lợi ích bị xâm phạm không được bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do không áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn, hạn chế thiệt hại cho chính mình.

Làm thế nào khi gây thiệt hại mà không đủ khả năng bồi thường?

Thương lượng với bên bị thiệt hại

Pháp luật dân sự luôn tôn trọng sự thỏa thuận giữa các bên. Trong trường hợp gây ra thiệt hại quá lớn với khả năng kinh tế, bên gây thiệt hại có thể thương lượng với bên bị thiệt hại về việc giảm mức bồi thường phù hợp với khả năng của mình.

Trường hợp có thể đề nghị Tòa án giảm mức bồi thường

• Người chịu trách nhiệm bồi thường không có lỗi và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình
• Người chịu trách nhiệm bồi thường có lỗi vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình
• Bên bị thiệt hại cũng có lỗi
• Khi tình hình thực tế không còn phù hợp với mức bồi thường (trượt giá, lạm phát,..)

>> Xem thêm: Người bị tâm thần gây thiệt hại thì kiện đòi bồi thường ai?

Trên đây là bài viết chi tiết về Cần phải làm gì khi gây thiệt hại mà không đủ khả năng bồi thường. Nếu bạn đọc vẫn còn vướng mắc về các vấn đề có liên quan hoặc cần được TƯ VẤN LUẬT DÂN SỰ vui lòng gọi số HOTLINE 1900.63.63.87 để được hỗ trợ.

Nguồn: Luật Sư Vũ Viết Năng – Luật Long Phan PMT

Nguồn: WordPress https://vuvietnang.wordpress.com/2021/07/06/can-phai-lam-gi-khi-gay-thiet-hai-ma-khong-du-kha-nang-boi-thuong/